Możliwie krótka historia 63-letniego II LO w Świdnicy oraz dzieje budynku „z duszą” przy ul. Równej 11, który ma już 110 lat…

12 października 1903 r. nowo postawiony budynek na byłym Forcie Wodnym pomiędzy ulicami Wodną i Równą w Świdnicy został oficjalnie oddany we władanie niemieckiej Ewangelickiej Szkole dla Dziewcząt, która w 1936 r. została podzielona na dwa oddziały: Pestalozzischule I (dziewczęta) i Pestalozzischule II (chłopcy). Zajęcia szkolne w obu oddziałach prowadzono do 1945 r. Prawdopodobnie już w lutym tegoż roku, po ewakuacji mieszkańców miasta, w budynku szkolnym przy ul. Równej 11 utworzono szpital wojskowy.

W maju 1945 roku z polecenia Pełnomocnika Rządu przybył do Świdnicy absolwent filologii germańskiej we Lwowie, nauczyciel języka niemieckiego i kompozytor - Mieczysław Kozar-Słobódzki, który miał zorganizować polskie szkolnictwo średnie w mieście i w tym celu otrzymał budynek dawnego gimnazjum niemieckiego przy ulicy Równej 11. W ten sposób zostało otwarte Państwowe Koedukacyjne Gimnazjum i Liceum im. Jana Kasprowicza. Uroczysta inauguracja roku szkolnego odbyła się już 3 września 1945 roku w sali kina "Gdynia". Niestety, dyrektor Kozar-Słobódzki został rok później odwołany ze swojego stanowiska. Powodem była jego legionowa przeszłość (po wojnie otrzymał Krzyż Walecznych i Krzyż Virtuti Militari).Wraz z nim szkołę opuścili pierwsi maturzyści. Z początkiem lat pięćdziesiątych władze administracyjne dążyły do zamknięcia liceum. Za oficjalną przyczynę podawano potrzebę rozwoju szkolnictwa zawodowego, dlatego też szkoła musiała opuścić swój dotychczasowy budynek.

W roku szkolnym 1949/50 ówczesne władze oświatowe, przy współudziale Towarzystwa Przyjaciół Dzieci, wydały decyzję dotyczącą utworzenia w Świdnicy drugiej szkoły kształcącej na poziomie średnim, która nosiła miano „Szkoły Ogólnokształcącej Stopnia Podstawowego i Licealnego TPD”. Miała ona charakter szkoły świeckiej i działała pod patronatem Towarzystwa Przyjaciół Dzieci. Szkoła ta miała pierwszą swoją siedzibę przy al. Wojska Polskiego, a następnie przy ul. Folwarcznej 2. W roku szkolnym 1950/51 w szkole było 12 oddziałów szkoły podstawowej i jedna klasa licealna, w której uczyło 8 nauczycieli z dyrektorem szkoły - Pawłem Kulczakiem (chemikiem) na czele. Wychowawczynią pierwszej klasy licealnej została polonistka Janina Tołłoczko. Od 1951 r. szkoła ta zaczęła funkcjonować już w budynku przy ul. Równej 11, a rok później pierwsi absolwenci opuścili szkolne mury (16 dziewcząt i 3 chłopców). W roku szkolnym 1953/54 powstały w szkole pierwsze dobrze wyposażone pracownie: fizyczna i chemiczna.

Od 1 września 1955 r. zmieniono nazwę szkoły na „Szkołę Podstawową i Liceum Ogólnokształcące TPD”. W następnym roku była to już „Szkoła Podstawowa i Liceum Ogólnokształcące”. Od początku swojej działalności szkoła słynęła z zamiłowania do turystyki, z organizowania pieszych wędrówek po Dolnym Śląsku, całej Polsce, a w roku 1960 szkolny obóz wędrowny dotarł do Czechosłowacji. Przyszły też pierwsze sukcesy naukowe. W 1958 r. szkoła zdobyła III miejsce w V Ogólnopolskim Konkursie Recytatorskim we Wrocławiu, a w roku 1960 wyłoniono wśród uczniów pierwszego laureata Olimpiady Naukowej ”Disce Puer”.

W maju 1966 r. miała miejsce uroczystość nadania szkole imienia gen. Al. Zawadzkiego. Odtąd funkcjonowała nazwa ”II Liceum Ogólnokształcące im. Gen. Al. Zawadzkiego w Świdnicy”. Wśród czynników, które zadecydowały o wyborze tego patrona, był świecki charakter szkoły.

W początkowym okresie działalności liceum dyrektorzy zmieniali się bardzo często. Dopiero od stycznia 1967 r. sytuacja ustabilizowała się, gdy dyrektorem został nauczyciel biologii, miłośnik poezji i kolekcjoner złotych myśli - Zenon Michalczyk (pseud. „Słoneczko”), który pełnił swoją funkcję przez kolejne 24 lata. W tym też roku zaczęto realizować reformę liceum ogólnokształcącego, jako szkoły czteroletniej. Tysięczny absolwent II LO opuścił szkolne mury w czerwcu 1969 r., zaś szkoła stawała się coraz bardziej nowoczesna. W październiku 1972 r. oddano do użytku prawdziwe laboratorium języków obcych, mieliśmy pierwszego laureata olimpiady (biologicznej) oraz dwójkę finalistów (biologia i jęz. rosyjski). Od 1973 r. wprowadzono klasy sprofilowane. W tymże roku szkoła zaczęła odnosić znaczące sukcesy w województwie (chór szkolny, konkursy i małe olimpiady matematyczne) i w kraju (dwójka finalistów olimpiad przedmiotowych, konkursy piosenki), aktywnie działały kółka: dramatyczne (Koło Przyjaciół Teatru), turystyczne (obóz w NRD), historyczne, Koło Przyjaciół Teatru (wyjazdy do teatrów) i Koło Przyjaciół Książki (interesujące spotkania ze znanymi pisarzami). Przy chórze II LO powstał zespół kameralny. Rozpoczęto znaczącą współpracę z Teatrem Polskim („Klub 1212”) i Filharmonią we Wrocławiu (comiesięczne koncerty umuzykalniające), otwarto Izbę Pamięci Narodowej (laureatka ogólnopolskiego konkursu). W szkole wystawiano sztuki teatralne („Pigmalion” George'a Bernarda Shawa w języku angielskim, „Kartoteka” Tadeusza Różewicza). Zaczęto organizować słynne zimowiska teatrologiczne (młodzież obejrzała łącznie ok. 20 sztuk teatralnych w różnych miastach Polski), powstał słynny kabaret.

1 września 1977 r. szkoła przybrała nazwę: „Zespół Szkół Ogólnokształcących II Liceum Ogólnokształcące im. Gen. Al. Zawadzkiego w Świdnicy”, gdyż do II Liceum dołączyło Liceum dla Pracujących oraz Średnie Studium Zawodowe. W tymże roku Samorząd Uczniowski wydał pierwszy numer szkolnego pisma „Diariusz Żaków” (ukazuje się do dzisiaj), uczennica II LO zdobyła ogólnopolskie wyróżnienie na najlepszą pracę maturalną, a chór II LO (ok. 120 uczniów) wraz z dyrygentem zastali odznaczeni nagrodami Miasta Świdnicy. W następnym roku gościliśmy delegację Węgrów. W 1979 r. w ogólnopolskim konkursie prac maturalnych wyróżniono już 2 uczennice, powstał słynny „Teatrzyk przy Stolikach, działały konkurencyjne kabarety ”Kornik” i „Deska” oraz szczep harcerski „Czwartacy AL”.

W październiku 1980 r. podczas IV Zjazdu Absolwentów nadano medal Prymusa 24 absolwentom z lat 1955-1977, a liceum obchodziło swoje 30-lecie i zostało odznaczone Medalem Komisji Edukacji Narodowej.

W miesiąc po zniesieniu stanu wojennego nasz maturzysta odebrał nagrodę w Warszawie za I miejsce w ogólnopolskim Konkursie Uczniowskim Prac z Matematyki zorganizowanym przez Polskie Towarzystwo Matematyczne. W listopadzie tegoż roku grupa teatralna „Sigma” pod kierunkiem absolwenta II LO (aktora teatru „Rozmaitości”) wystawiła komedię muzyczną („Niezwykła przygoda”) w ŚOK-u, a w latach następnych trzy kolejne sztuki („Na pełnym morzu”, „Karol” i „Clowni”), wystawiono jasełka „Dolnośląskie Herody”. Kolejny raz zajęliśmy I miejsce w Małej Olimpiadzie Matematycznej, a szkolna Izba Pamięci Narodowej uzyskała miano laureata konkursu ogólnopolskiego. Miały miejsce także kolejne sukcesy teatralne, kabaretowe, a szkoła gościła nauczycieli z ZSRR, NRD i Czechosłowacji. W pamiętnym roku 1989 wzięliśmy udział w Mszy Pojednania w Krzyżowej, a w szkole otwarto pierwszą nowoczesną pracownię komputerową z 10 komputerami typu „Junior”.

Decyzją Rady Pedagogicznej w lutym 1990 r. zniesiono patrona szkoły i odtąd nazywaliśmy się „Zespół Szkół Ogólnokształcących II Liceum Ogólnokształcące w Świdnicy”. Wróciła do szkół nauka religii, odbył się I Festiwal Piosenki Świątecznej (dotrwał do XX wydania), a szkoła zatrudniła własną księgową.

1 stycznia po „Słoneczku” nadciągnął „Zefir” - czyli nowy dyrektor szkoły (były zastępca dyr. Z. Michalczyka) - Bogusław Wojskowicz (nauczyciel wychowania fizycznego), który przepracował w „Drugim” przeszło 36 lat, a przez 20 lat i 8 miesięcy był kolejnym dyrektorem. Oprócz nieustannej i wszechstronnej modernizacji budynku szkolnego dyr. B. Wojskowicz dbał o poszerzanie bazy dydaktycznej szkoły. Powstała druga pracownia komputerowa, naukę rozpoczęła największa w historii ilość klas (28), a liceum przeszło na samodzielny rozrachunek. Szkoła uczestniczyła w kilku programach (autorski program nauczania jęz. niem. „Trident”, „Elementarz”, „Program Wspierania Uzdolnień” itp.), powstał Klub Inteligencji Europejskiej, przeprowadzono I Ogólnoszkolne Dyktando, kontynuowano szeroką współpracę ze środowiskiem lokalnym i krajowym. W roku dwutysięcznym wzięliśmy m.in. udział w pierwszych świdnickich Targach Szkół, w prareferendum w sprawie integracji z Unią Europejską, w ogólnopolskiej konferencji ”Młodzi wobec wyzwań polityki prorodzinnej”, a w Ambasadzie Stanów Zjednoczonych w Warszawie odebraliśmy wyróżnienie w konkursie dla młodych dziennikarzy. Zorganizowano też w szkole I Tydzień Kultury Słowa przy współpracy z Uniwersytetem Wrocławskim. W 2003 r. w zwycięskiej drużynie I Świdnickiej Cyberolimpiady znalazło się dwoje uczniów z naszego liceum (już tylko 3-letniego), odbyły się I Mistrzostwa ZSO w Sportach Zimowych, a w czerwcu głosowaliśmy w ogólnonarodowym referendum w sprawie przyjęcia Traktatu akcesyjnego do UE. Od 2004 r. przeprowadzane były w szkole systematycznie niepowtarzalne „British&American Days”, biblioteka szkolna obchodziła uroczyście swoje święto, a młodzież z sukcesami uczestniczyła w wielu olimpiadach przedmiotowych, turniejach, zawodach i konkursach na wszystkich szczeblach.

W roku 2005 po raz pierwszy nasi trzecioklasiści tańczyli w I Świdnickim Polonezie na Rynku w Świdnicy, a potem w maju pisali egzamin maturalny wg zasad tzw. nowej matury.

W październiku 2010 r. szkoła uroczyście obchodziła swoje 60-lecie połączone z IX Zjazdem Absolwentów.

W przeciągu tych lat odeszli od nas na zawsze, lub odeszli na emeryturę nauczyciele, którzy przepracowali w szkole wiele lat. Niektórzy z nich postrzegani byli przez młodzież jako nieprzeciętne osobowości, inni jako ”filary szkoły”. Wśród nich bez wątpienia byli i są najstarsi już wiekiem profesorowie: Zenon Michalczyk, Leszek Stefański, Stefania Sarnicka, Irena Kozłowska, Irena Szuba, Karol Grudziński, Jan Zegarłowski, Emilia Pilch, Janina Mickiewicz, Maria Błaszczyk, Stanisław Włodarczyk, Stanisław Badzioch…

Efektem wysokiego poziomu nauczania w naszej szkole było uznanie nie tylko przez władze lokalne, ale też w Ogólnopolskim Rankingu Szkół Ponadgimnazjalnych „Rzeczpospolitej” i „Perspektyw” (styczeń 2007 r.) zajęliśmy 11. miejsce, jako pierwsza szkoła w powiecie. Dzisiaj, w sześć lat po tym fakcie, kolejny raz jesteśmy w rankingu pierwszą i jedyną szkołą w powiecie, która została sklasyfikowana wśród najlepszych dwudziestu szkół Dolnego Śląska. Również - jako jedyni z powiatu świdnickiego - znaleźliśmy się wśród 500 najlepszych ponadgimnazjalnych szkół naszego kraju.

Dzięki jakości nauczania (dzisiaj liceum dobija do setki uczniów, którzy zostali finalistami i laureatami olimpiad przedmiotowych; w roku szkolnym 2011/2012 dwóch absolwentów uzyskało najlepsze wyniki maturalne w powiecie), atmosferze tutaj panującej, dzięki niepowtarzalnemu charakterowi szkoły, która jest kuźnią indywidualności i talentów, nasze liceum na stałe wrosło już w środowisko społeczno-kulturalne Świdnicy i okolic. Wiele świdnickich rodzin łączą nierozerwalne więzy z II LO, które stało się Szkołą Pokoleń i żadne zawirowania historii, żadne zakusy decydentów nie są już w stanie tego obrazu zamazać, ani zniweczyć…

Od 1 września 2011 r. dba o szkołę kolejny dyrektor - Jacek Iwancz (pseud. „Iwo”), tolerancyjny i otwarty na świat wychowawca młodzieży, który zna liceum doskonale, in's and out's, gdyż ukończył II LO i jest jednym spośród jego 7642 absolwentów, nauczyciel chemii w II LO i były wicedyrektor. Kontynuuje on nie tylko tradycje szkoły i system zarządzania wypracowany przez poprzednich szefów placówki, ale stara się by liceum było znaną i bardzo dobrze notowaną szkołą nie tylko w środowisku lokalnym, ale także w całym kraju i w Europie. To entuzjasta współpracy z zagranicą, od wielu lat koordynator unijnego programu Sokrates Comenius w Świdnicy. Dzięki dyrekcji i nauczycieli języków obcych nasza szkoła już od 2004 r. prowadzi systematyczną, zorganizowaną wymianę grup młodzieży. Zaprzyjaźniliśmy się już z Niemcami, Anglikami, Czechami, Hiszpanami, Grekami i Włochami, a wzajemna wymiana doświadczeń pedagogicznych jest źródłem nowych pomysłów do pracy z uczniami. Pod kierownictwem dyr. Jacka Iwancza, jego zastępczyń (także absolwentek II LO): p. Zofii Skowrońskiej-Wiśniewskiej i p. Beaty Dratwy szkoła wytycza nowe kierunki współpracy z młodzieżą, nauczycielami i rodzicami oraz wieloma instytucjami, nie tylko lokalnymi. Od lat jesteśmy w stałym i niezwykle intensywnym kontakcie z uczelniami wrocławskimi, gdzie młodzież uczestniczy w wykładach, laboratoriach, warsztatach i pokazach.

Cieszy nas każda dobra ocena szkoły, zwłaszcza, że jej sukcesy upatrujemy w możliwościach i ambicjach młodzieży oraz nauczycieli profesjonalistów w każdym calu (obecnie 42 osoby, w tym 20 absolwentów II LO), oddanych młodzieży wychowawców. Nasz dotychczasowy, sprawdzony model szkoły jest kontynuowany, przy jednoczesnym ciągłym doskonaleniu metod pracy i dostosowywaniu ich do nowych potrzeb i możliwości naszych podopiecznych, którym staramy się ze wszech miar umożliwić realizację ich życiowych zamierzeń.

Obecnych sukcesów licealistów nie sposób tutaj wyliczyć. Jest ich takie mnóstwo i to prawie w każdej dziedzinie. Zainteresowanych zapraszamy na stronę internetową naszej szkoły: www.lo2.swidnica.pl oraz na jubileuszowy X Zjazd Absolwentów, który odbędzie się zapewne w październiku 2015 r. Czekamy na Was i do zobaczenia!

Maria Szymańska, 1 marca 2013 r.

BIBLIOGRAFIA WAŻNIEJSZYCH OPRACOWAŃ O II LO

1. Album Jubileuszowy. 50 lat II Liceum Ogólnokształcącego w Świdnicy. VII Zjazd Absolwentów. Red. Anna Bielawska [i in.] Świdnica 2000
2. Grudziński Tomasz: Z dziejów Ewangelickiej Szkoły dla Dziewcząt w Świdnicy. Przedwojenna historia gmachu II LO. Świdnica 2006
3. Kardynał Justyna: Dzieje II Liceum Ogólnokształcącego w Świdnicy w latach 1949-1990. [Praca magisterska napisana pod kier. dr. Romana Stępnia]. Wrocław 1993
4. Michalczyk Zenon: Warunki pracy szkoły i jej efekty na przykładzie II LO im. gen. Al. Zawadzkiego w Świdnicy. [Praca podyplomowa]. Świdnica 1974
5. Nasz Ogólniak. II Liceum Ogólnokształcące w Świdnicy. Red. Anna Bielawska, Aleksandra Królak-Wąsowicz. Świdnica [2005]
6. Ogród Rozmaitości Jubileuszowych. Wydawnictwo z okazji 50-lecia II Liceum Ogólnokształcącego w Świdnicy i VII Zjazdu Absolwentów. Oprac. Ewa Dryhusz. [Świdnica 2000]
7. Równa 11 równa się II LO w Świdnicy. 60 lat II Liceum Ogólnokształcącego w Zespole Szkół Ogólnokształcących w Świdnicy. IX Zjazd Absolwentów. Pod red. Marii Szymańskiej. Świdnica 2010
8. Szuba Irena: II Liceum Ogólnokształcące im. gen. Al. Zawadzkiego w Świdnicy w latach 1950-1980. „Rocznik Świdnicki” 1981 s.65-92
9. XXXV – lecie II Liceum Ogólnokształcącego im. Gen. Al. Zawadzkiego w Świdnicy. Koło Absolwentów przy II LO. Świdnica 1985
10. Żurad Bogumiła: Monografia II Liceum Ogólnokształcącego im. gen. Al. Zawadzkiego w Świdnicy.[Praca magisterska napisana pod kierunkiem prof. dr Marii Chamcówny]. Wrocław 1984

• Poprzedni artykuł